Φαρμακευτικές θεραπείες για τον πόνο

Τα φάρμακα μπορεί να αποτελέσουν έναν πολύτιμο σύμμαχο στην αντιμετώπιση του πόνου.

Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε πάρει παυσίπονα για να αντιμετωπίσουμε μικρούς καθημερινούς πόνους. Τα περισσότερα παυσίπονα είναι φάρμακα που μπορεί να τα αγοράσετε στα φαρμακεία, χωρίς συνταγή και μπορεί να αποδειχτούν πολύ αποτελεσματικά στον έλεγχο του πόνου. Ορισμένα φάρμακα για τον πόνο διατίθενται σε μορφή κρέμας, διαλύματος, τζέλ ή επιθεμάτων. Κάποια από αυτά διατίθεται μόνο με ιατρική συνταγή και μπορεί να αποδειχτούν εξίσου αποτελεσματικά με τα δισκία, επίσης μπορεί να έχουν λιγότερες παρενέργειες. Ορισμένα φάρμακα έχουν καλύτερα αποτελέσματα όταν εγχέονται στην περιοχή που προκαλεί τον πόνο ή κοντά στα νεύρα που τον μεταδίδουν. Για σοβαρές μορφές πόνου χρησιμοποιούνται φάρμακα, μόνο με ιατρική συνταγή, για τα οποία θα πρέπει να συμβουλευτείτε αυστηρώς τον γιατρό σας. Το πόσο αποτελεσματική μπορεί να αποδειχτεί η φαρμακευτική αγωγή ποικίλλει σημαντικά, ανάλογα με τον ασθενή και τη σοβαρότητα του πόνου. Αν ο πόνος επιμένει, ο γιατρός σας πιθανόν να σας συνταγογραφήσει πιο ισχυρά φάρμακα ή να σας συστήσει άλλη αγωγή για την περαιτέρω ανακούφιση από τον πόνο.

Ο γιατρός είναι το πρώτο σημείο επικοινωνίας για να αντιμετωπίσετε τον χρόνιο πόνο

Αν υποφέρετε από χρόνιο πόνο μπορεί να χρειαστεί, σε συνεργασία με τον γιατρό σας, να δοκιμάσετε πολλές φαρμακευτικές θεραπείες, προκειμένου να βρείτε το σωστό φάρμακο που θα θεραπεύσει τον πόνο σας. Παρότι οι περισσότεροι άνθρωποι περιμένουν άμεση διόρθωση του προβλήματος, η διαδικασία αυτή μπορεί να πάρει χρόνο, καθώς πολλά φάρμακα χρειάζονται χρόνο για να λειτουργήσουν ή μπορεί να μην λειτουργήσουν καθόλου στη δική σας περίπτωση και να χρειαστεί ν΄αλλάξετε θεραπεία. Απαιτείται υπομονή και επιμονή εκ’ μέρους σας, καθώς και η οικοδόμηση μιας καλής σχέσης επικοινωνίας, εμπιστοσύνης και συνεργασίας με τον γιατρό σας, που θα αποτελέσει τον βασικό σας σύμμαχο στη διαδικασία αυτή.

Μερικές φορές η εύρεση του σωστού παυσίπονου ή συνδυασμού πολλών άλλων θεραπειών μπορεί να είναι δύσκολη, επειδή διαφορετικοί τύποι πόνου ανταποκρίνονται καλύτερα σε συγκεκριμένους τύπους θεραπειών. Μην απογοητευτείτε και κυρίως μην μπείτε στον πειρασμό να σταματήσετε την προσπάθεια, μέχρι να βρείτε την αποτελεσματική θεραπεία. Εάν ο πόνος επιμένει ή γίνεται πιο έντονος, μπορεί να χρειαστεί ένα ισχυρότερο παυσίπονο και ο γιατρός σας θα δοκιμάσει διαφορετικά επίπεδα δοσολογίας ή διαφορετικά συνταγογραφούμενα ή μη συνταγογραφούμενα φάρμακα. Εάν έχετε απορίες ή αμφιβολίες συμβουλευτείτε τον γιατρό σας, ο οποίος μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα τις ιδιότητες των διαφορετικών φαρμάκων, τις παρενέργειες τους ή τις ανεπιθύμητες ενέργειες και τις ώρες που πρέπει να τα λαμβάνετε.

Άλλα φάρμακα για τον πόνο

Ορισμένα είδη πόνου μπορεί να μην ανταποκρίνονται στις κλασσικές θεραπείες για τον πόνο και να απαιτείται να χρησιμοποιηθούν συμπληρωματικές φαρμακευτικές θεραπείες, όπως αντικαταθλιπτικά ή και αντιεπιληπτικά. Αυτό δεν σημαίνει ότι έχετε κατάθλιψη ή επιληψία, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθούν με σκοπό να δράσουν και να βελτιώσουν τις επιδράσεις ορισμένων χημικών ουσιών στον εγκέφαλο που μειώνονται όταν υποφέρετε από χρόνιο πόνο.

Παρενέργειες

Οποιοδήποτε φάρμακο μπορεί να έχει παρενέργειες ή να αλληλεπιδράσει με άλλα φάρμακα που λαμβάνετε. Τα παυσίπονα, όπως όλα τα φάρμακα, μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες όταν δεν τα λαμβάνετε σωστά και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται προσεκτικά, ειδικά εάν έχετε προβλήματα, όπως έλκος στομάχου, ή προβλήματα ήπατος, νεφρών και καρδιαγγειακού συστήματος. Οι παρενέργεις μπορεί να διαφέρουν σε κάθε ασθενή. Μην πάρετε μεγαλύτερη από τη συνιστώμενη δόση, καθώς αυτό θα αυξήσει τον κίνδυνο σοβαρών παρενεργειών. Πολλές παρενέργειες μειώνονται με την πάροδο του χρόνου ή μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά.

Ορισμένες παρενέργειες είναι κοινές για πολλά φάρμακα, όπως αίσθημα υπνηλίας, ζάλη, εξάνθημα ή αδιαθεσία. Ορισμένα φάρμακα μπορεί να συνδέονται με πιο σοβαρές παρενέργειες, όπως η αιμορραγία του βλεννογόνου του στομάχου ή η δύσπνοια. Μερικοί άνθρωποι ανησυχούν επίσης για την πιθανότητα εξάρτησης από ισχυρότερα συνταγογραφούμενα φάρμακα-τα λεγόμενα οπιοειδή- που μπορούν να είναι αποτελεσματικά στη θεραπεία του πόνου. Αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους πολλά φάρμακα διατίθενται μόνο με ιατρική συνταγή. Ο κατάλογος των πιθανών παρενεργειών που περιλαμβάνονται στα ενημερωτικά φυλλάδια των ασθενών είναι συχνά αρκετά μακρύς, αλλά κάθε παρενέργεια κανονικά θα ισχύει μόνο για λίγους ασθενείς. Μπορεί να μην έχετε καμία από τις αυτές τις παρενέργειες  ή μπορεί να έχετε κάποιες από αυτές. Είστε ο μόνος που μπορεί να αναφέρει τα οφέλη και τις παρενέργειες του φαρμάκου που λαμβάνετε, γι΄αυτό θα πρέπει να τις σημειώνετε και να τις συζητάτε με τον γιατρό σας, ο οποίος και θα τις δηλώσει-αν είναι σπάνιες-στο σύστημα φαρμακοεπαγρύπνησης. Εάν ανησυχείτε για τις παρενέργειες του φαρμάκου σας, ιδιαίτερα όταν ξεκινάτε ένα νέο φάρμακο, επικοινωνήστε με τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας το συντομότερο δυνατό για να συζητήσετε τις ανησυχίες σας.

Θυμηθείτε:

  • Ο χρόνιος πόνος μπορεί να προκύψει μέσω πολλών διαφορετικών μηχανισμών και τα περισσότερα μεμονωμένα φάρμακα έχουν μόνο ένα μηχανισμό δράσης.
  • Ορισμένα είδη πόνου, τουλάχιστον στην αρχή μπορεί να φαίνεται ότι δεν ανταποκρίνονται σε κανένα φάρμακο. Είναι πολύ χρήσιμο να τηρείτε αρχείο για το ποια φάρμακα έχετε χρησιμοποιήσει, τη δόση, για πόσο χρονικό διάστημα, πώς ανταποκριθήκατε σε αυτά και γιατί τα διακόψατε. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τον γιατρό σας να αποφύγει τη συνταγογράφηση του ίδιου φαρμάκου για δεύτερη φορά ή να σας συστήσει αλλαγές στον τρόπο χρήσης του.
  • Μπορεί επίσης να αναπτύξετε ανοχή σε ορισμένα φάρμακα για τον πόνο, έτσι ώστε να χρειάζεστε όλο και μεγαλύτερη δόση για να έχετε το ίδιο αποτέλεσμα. Ομοίως, εάν ένα φάρμακο πρέπει να διακοπεί, μερικοί άνθρωποι είναι σε θέση να το κάνουν εύκολα, χωρίς συμπτώματα στέρησης. Άλλοι, ωστόσο, μπορεί να δυσκολευτούν ακόμη και όταν σταματήσουν τη θεραπεία με αργούς ρυθμούς. Οι αποφάσεις σχετικά με τα φάρμακα για τον πόνο είναι σημαντικές και συχνά, όχι απλές και εύκολες. Αυτές οι αποφάσεις πρέπει να συζητηθούν μεταξύ εσάς και του γιατρού σας.
  • Οι έγκυες γυναίκες δεν πρέπει να λαμβάνουν κανένα φάρμακο, εκτός και εάν τους το συστήσει ο γιατρός τους.
  • Εάν έχετε οποιεσδήποτε ανησυχία ή απορία, σχετικά με τα φάρμακά σας, θα πρέπει πάντα να μιλήστε και να συμβουλευτείτε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας.

National Institute for Health and Clinical Excellence. Chronic pain (primary and secondary) in over 16s: assessment of all chronic pain and management of chronic primary pain. NICE guideline NG193. London: NICE, 2021.
National Institute for Health and Clinical Excellence. Neuropathic pain: the pharmacological management of neuropathic pain in adults in non-specialist settings. NICE. Clinical Guildeline 96. London:NICE, 2010.

Σχετικά άρθρα