Επειδή πολλοί παράγοντες επηρεάζουν τον πόνο, εκτός της φαρμακευτικής αγωγής και των συμπληρωματικών και εναλλακτικών θεραπειών υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να προλάβετε, ή να μειώσετε τον  πόνο και τον τρόπο με τον οποίο τον αισθάνεστε.

Ο πόνος είναι κάτι περισσότερο από μια φυσική αντικειμενική αίσθηση, αλλά επηρεάζεται επίσης από τον ύπνο, την άσκηση, τη συνολική υγεία και ευεξία, τις ατομικές πεποιθήσεις, τη διάθεση, τα συναισθήματα, τον τρόπο που σκέφτεστε και αισθάνεστε, την εργασία, και το κοινωνικό σας περιβάλλον.

Ο προσδιορισμός των παραγόντων κινδύνου που επιδεινώνουν τον χρόνιο πόνο και κυρίως των προστατευτικών παραγόντων, που προλαμβάνουν ή μειώνουν τον πόνο είναι το κλειδί για την κατανόηση, την πρόληψη, τη φροντίδα και τη διαχείριση του χρόνιου πόνου.

Παράγοντες κινδύνου

Οι παράγοντες κινδύνου είναι οι ανθυγιεινές καθημερινές συνήθειες ή χαρακτηριστικά του τρόπου ζωής, αρνητικά συναισθήματα, βασανιστικές και λανθασμένες σκέψεις και πεποιθήσεις. Τέτοιοι παράγοντες μπορεί να είναι η ανθυγιεινή διατροφή, οι διαταραχές στον ύπνο, η λανθασμένη στάση του σώματος, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, η χρήση καπνού και αλκοόλ, οι συνθήκες του εργασιακού περιβάλλοντος, η κοινωνική απομόνωση, το άγχος, η κατάθλιψη, ο φόβος και η μοναξιά. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα ασθένειας, καθώς και την πιθανότητα ανάπτυξης και επιδείνωσης του χρόνιου πόνου.

Προστατευτικοί παράγοντες

Οι προστατευτικοί παράγοντες είναι οι υγιεινές συνήθειες, ή οι συνθήκες της καθημερινότητάς μας, που μειώνουν την ευπάθεια για την ανάπτυξη του χρόνιου πόνου. Οι προστατευτικοί παράγοντες αποτελούν μέρος της αλυσίδας της διεπιστημονικής αντιμετώπισης του πόνου που χρησιμοποιεί ποικιλία φαρμακευτικών, ψυχολογικών, εναλλακτικών και συμπληρωματικών θεραπειών, καθώς και την αλλαγή του καθημερινού τρόπου ζωής και σκέψης. Προστατευτικοί παράγοντες μπορεί να είναι η υγιεινή διατροφή, η ήπια και συστηματική σωματική δραστηριότητα, οι τεχνικές χαλάρωσης από το άγχος, η καλή στάση του σώματος, ο καλός ύπνος και γενικότερα ο ισορροπημένος τρόπος ζωής. Οι προστατευτικοί παράγοντες περιλαμβάνουν την κατανόηση ολόκληρου του φάσματος του χρόνιου πόνου, την ανθεκτικότητα μας στον πόνο, την ικανότητα να ανακάμψουμε από τον πόνο και τις δυσκολίες της ζωής, τον αυτοέλεγχο, την τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής, τις ρεαλιστικές προσδοκίες και την ενεργό αντιμετώπιση των προβλημάτων μας, έως και το βαθμό αποδοχής της ευθύνης μας στην ενεργό αντιμετώπιση του προβλήματος.Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να μας βοηθήσουν να παραμείνουμε σε καλή κατάσταση και να αποτρέψουμε τον φαύλο κύκλο του χρόνιου πόνου. Επειδή ο χρόνιος πόνος, συχνά είναι δύσκολο να θεραπευτεί πλήρως, η αυτοδιαχείριση και αυτοφροντίδα αποτελεί την καλύτερη παρέμβαση, ώστε να αποκτήσουμε καλύτερη ποιότητα ζωής με λιγότερο πόνο.

Αλληλεπίδραση παραγόντων: Ο κύκλος της ζωής

Τόσο οι παράγοντες κινδύνου, όσο και οι προστατευτικοί παράγοντες είναι στενά συνυφασμένοι μεταξύ τους στο πλαίσιο της καθημερινής μας ζωής. Η αναγνώριση αυτή αντικατοπτρίζει την κατανόηση της ζωής, η οποία εξ΄ ορισμού εμπεριέχει δυστυχισμένες και ευτυχισμένες στιγμές. Η παρατεταμένη δυστυχία και ο πόνος μπορεί να οδηγήσουν σε ασθένεια και περισσότερο χρόνιο πόνο. Κάθε στιγμή της καθημερινής ζωής μπορεί να προκαλέσει μια αλλαγή, η οποία μπορεί να προκαλέσει ανατροφοδότηση στον κύκλο του πόνου, να τον διαιωνίζει ή τον σταματήσει.  Σκεφτείτε για παράδειγμα τη σύγκρουση που μπορεί να έχετε με κάποιο φιλικό ή συγγενικό σας πρόσωπο. Η σύγκρουση αυτή μπορεί να σας οδηγήσει σε θυμό και σε άγχος, συναισθήματα που μπορεί να σας κάνουν να έχετε κακό ύπνο ή αϋπνία. Η αϋπνία και ο θυμός μπορεί να σας προκαλέσουν μυϊκή ένταση και η μυϊκή ένταση να αυξήσει τον πόνο σας. Ο πόνος αυτός είναι πλέον μέρος του κύκλου που διαιωνίζει και επαυξάνει τον χρόνιο πόνο. Η θετική ανατροφοδότηση με προστατευτικούς παράγοντες προκαλεί συνέχιση του κύκλου της καλύτερης ζωής, συμβάλλει στη διατήρηση της ισορροπίας, της υγείας και της ευεξίας και οδηγεί στη διακοπή του φαύλου κύκλου του πόνου. Η πιο αποτελεσματική στρατηγική για την πρόληψη και τη διαχείριση του χρόνιου πόνου, είναι να κάνουμε μικρά βήματα, κάθε μέρα, που βελτιώνουν την υγεία και την ευεξία μας, μέσω προστατευτικών παραγόντων.

Σκεφτείτε τη ζωή σαν ένα μεγάλο ποτάμι με δύο όχθες

Από τη μια υπάρχει η δυστυχία και ο πόνος, από την άλλη η ευτυχία, η ευδαιμονία και η αισιοδοξία για το μέλλον. Καθώς μπαίνετε στο ποτάμι αναπόφευκτα θα κολυμπήσετε και προς τις δύο όχθες. Το σημαντικό είναι να προσπαθήσετε να απομακρυνθείτε από την όχθη που έχει τη δυστυχία, τον πόνο και τα βάσανα και να διαδραματίσετε καθοριστικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο εκτυλίσσεται η ζωή σας. Κάνοντας κάτι που σας αρέσει και σας κάνει ευτυχισμένους, μπορείτε να ενισχύσετε τους «καλούς» παράγοντες και έτσι να περιορίσετε τον πόνο. Ωστόσο, εάν είσαστε στεναχωρημένοι ή θυμωμένοι, δεν έχετε κίνητρο, δεν έχετε νόημα στη ζωή σας ή είστε ανήσυχοι και θλιμμένοι, οι κακοί παράγοντες αναλαμβάνουν τον πρώτο ρόλο και ο πόνος σας μπορεί να επιδεινωθεί.

Μερικές φορές τα παυσίπονα και άλλα φάρμακα, όπως τα αντικαταθλιπτικά χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση αυτών των «καλών» παραγόντων.  Η αποδοχή ότι είμαστε μέρος του προβλήματος και η αυτοδέσμευση ότι μπορούμε να προσπαθήσουμε να μειώσουμε τους παράγοντες κινδύνου θα μας κάνει να αισθανθούμε καλύτερα, θα μας κάνει παρόντες στη δική μας ζωή. Αν μπορέσουμε να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεπτόμαστε και δεν αφήνουμε τις συναισθηματικές μας αντιδράσεις να μας καθορίζουν, έχουμε κάνει το πρώτο βήμα για την αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε τον πόνο μας.

Μην αφήνετε τον πόνο να σας φυλακίσει, ανοίξτε την πόρτα που οδηγεί σε καλύτερη ποιότητα ζωής χωρίς πόνο.